SÜT ÜRÜNLERİ TÜKETİMİNDE ŞİŞLİK GÖRÜLÜYORSA DİKKAT !
Alerji mi, İntolerans mı?
Süt ürünleri genellikle çocukların ve yetişkinlerin beslenmesinde önemli bir yer tutar. Ancak bazı kişilerde süt veya süt ürünleri tükettikten sonra şişlik, kızarıklık, kaşıntı ya da sindirim problemleri ortaya çıkabilir. Bu durum, her zaman “süt alerjisi” anlamına gelmez. Bazen laktoz intoleransı gibi farklı bir mekanizma da söz konusu olabilir. Doğru ayrımı yapabilmek için belirtileri dikkatle izlemek çok önemlidir.
İzlem Sırasında Sorulması Gereken Sorular
Belirtileri değerlendirirken aşağıdaki sorulara yanıt almak doğru yönlendirme için oldukça faydalıdır:
- Hangi süt ürününü tüketti? (Süt, yoğurt, ayran, peynir, dondurma vb.)
- Ürünün markası veya içeriğinde dikkat çeken katkı var mıydı?
- Ne kadar miktarda tüketti? (Örn. 1 bardak, 1 dilim, 2 kaşık)
- Şişlik ne kadar süre sonra başladı?
- Şişlik vücudun hangi bölgesinde oldu?
- Kaşıntı, kızarıklık veya döküntü eşlik etti mi?
- Nefes darlığı, öksürük veya hırıltı oldu mu?
- Belirtiler ne kadar sürede geçti ve ilaç kullanıldı mı?
- Aynı ürünü az miktarda tükettiğinde de benzer bir durum yaşandı mı?
- Aynı gün farklı yeni bir besin tüketildi mi?
- Bu durum başka süt ürünlerinde de tekrar etti mi?
Bu sorular, alerjik reaksiyonla sindirim temelli bir intoleransı ayırmada önemli ipuçları verir.
- Süt Proteini Alerjisi (İnek Sütü Alerjisi)
Bu durumda bağışıklık sistemi, sütte bulunan proteinlere (kazein veya peynir altı suyu proteinleri) karşı aşırı tepki verir.
Belirtiler:
- Dudak, dil, göz kapakları veya boğazda ani şişlik (anjiyoödem)
- Kaşıntı döküntü, nefes darlığı
- Şikayetler genellikle tüketimden kısa süre sonra başlar.
Miktarın etkisi: Bazı çocuklar az miktarda sütü tolere edebilirken, fazla miktar tüketildiğinde bağışıklık sistemi tepki verebilir.
Ürünün etkisi: İşlenmiş veya pişmiş süt ürünlerinde protein yapısı değiştiği için çocuk sıvı süte tepki verirken yoğurt veya peynir gibi ürünleri tolere edebilir.
- Laktoz İntoleransı
Laktoz intoleransı bir alerji değil, sindirim sistemi sorunudur. Bu durumda vücut, süt şekeri olan laktozu parçalamak için gerekli “laktaz” enzimini yeterince üretemez. Belirtiler:
- Karın şişkinliği, gaz, ishal veya karın ağrısı Şişlik vücudun dışında değil, yalnızca sindirim sisteminde hissedilir.
Miktarın etkisi: Ne kadar çok laktoz alınırsa, belirtiler o kadar şiddetli olur.
Ürünün etkisi: Fermente ürünlerde (yoğurt, kefir, peynir) laktoz miktarı azaldığı için, bu ürünler genellikle daha iyi tolere edilir.
Sonuç
Süt ürünleri sonrası oluşan şişlik her zaman aynı nedeni taşımaz. Alerji ve intolerans birbirinden farklıdır; biri bağışıklık sistemini, diğeri sindirim sistemini ilgilendirir. Bu nedenle, özellikle çocuklarda tekrarlayan şişlik durumlarında mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.Unutmayın, doğru tanı konulmadığında hem gereksiz kısıtlamalar hem de gözden kaçan sağlık sorunları ortaya çıkabilir.